Hoe ga je om met desinformatie en misinformatie?

Desinformatie en misinformatie kunnen een aanzienlijke impact hebben op het publieke debat. Het verspreiden van onjuiste of vervormde informatie kan discussies vertroebelen en leiden tot foutieve conclusies. Dit kan processen vertragen en het vinden van oplossingen bemoeilijken. Ook in de discussie over hernieuwbare opwek of de overstap naar duurzame warmte speelt desinformatie een steeds grotere rol.

Desinformatie is een maatschappelijk probleem dat zowel nationaal als internationaal van belang is. Ook de RES-regio’s worden hiermee geconfronteerd. Communicatieprofessionals en participatieadviseurs spelen een belangrijke rol bij het verstrekken van accurate informatie en het omgaan van zorgen die er spelen als het gaat om de overstap naar een nieuw energiessysteem. Het verspreiden van verkeerde informatie zorgt er soms dat projecten onnodig jarenlange vertraging oplopen.

Desinformatie versus misinformatie

• Desinformatie betreft opzettelijk vervaardigde of gemanipuleerde gegevens die doelbewust worden verspreid. Het hoofddoel hiervan is tweeledig: enerzijds financieel gewin, anderzijds het beïnvloeden van de publieke mening. De gevolgen kunnen ernstig zijn, waaronder schade aan het maatschappelijk debat, ondermijning van democratische processen, verstoring van de vrije markteconomie of zelfs bedreiging van de nationale veiligheid.
• Misinformatie daarentegen verwijst naar onjuiste informatie die onbedoeld wordt verspreid. In tegenstelling tot desinformatie is er bij misinformatie geen opzet om schade te veroorzaken. De verspreiders zijn zich vaak niet bewust van de onjuistheid van de informatie die ze delen.

Naast desinformatie en misinformatie is er ook malinformatie. Malinformatie is een ander woord voor laster en is het bewust in een kwaad daglicht zetten van iemand, bijvoorbeeld door informatie te lekken of iemand te chanteren.  

VOORBEELD: Lobbyclub RES in Beeld vespreidt desinformatie over windmolens

Onderzoeksplatform Pointer onderzocht hoe RES in Beeld burgers oproept om foto's in te sturen van locaties waar misschien windmolens komen om ze vervolgens te bewerken en ze te voorzien van windmolens die vaak veel te groot zijn. Op die manier worden de zorgen van bewoners over de mogelijke komst van windmolens verder aangewakkerd.
 

Werkblad Desinformatie

Het nieuwe Werkblad Desinformatie van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie laat zien wat desinformatie is en hoe het er in verschillende contexten uitziet. Dat helpt om desinformatie te herkennen. Het werkblad biedt praktische richtlijnen om effectief om te gaan met desinformatie.

Meer informatie

• Zo herken je 7 vormen van misleidende en onjuiste informatie is een handige poster van isdatechtzo.nl en helpt bij het herkennen van misleidende informatie, zoals propaganda of nepnieuws.
• Handreiking omgaan met desinformatie Voor (mede)overheden gaat uitgebreid in alle vormen van nepnieuws en hoe je daar het beste op kunt reageren.
• Op mediawijsheid.nl staat het dossier Nepnieuws dat met name ingaat op het gebruik van nepnieuws in berichten op social media.
• Maatschappelijke onrust en desinformatie van VNG biedt hulp aan gemeenten die te maken hebben met nepnieuws.
• A Field Guide to “Fake News” and Other Information Disorders is een online hulpmiddel voor o.a. journalisten om meer te weten te komen over de werking van nepnieuws.