Molenlanden laat zien dat loslaten loont

In Molenlanden, Zuid-Holland, staat de samenwerking met inwoners centraal in de warmtetransitie. De gemeente stimuleert en ondersteunt dorpsinitiatieven, wat volgens duurzaamheidsadviseur Jordy Venderbos essentieel is: "Bij participatie moet je aansluiten bij wat er leeft in de gemeente." Molenlanden onderhoudt nauwe contacten met haar 20 dorpskernen, mede dankzij een ontwikkeltraject voor kerngericht werken en de aanwezigheid van dorpsraden.

Voor de transitievisie warmte organiseerde de gemeente uitgebreide participatiebijeenkomsten, op verzoek van de gemeenteraad. Deze aanpak, gesteund door de Warmtetransitiemakers, resulteerde in een breed gedragen transitievisie. Tegelijkertijd werkte Molenlanden aan een uitvoeringsprogramma, met als uitgangspunt initiatieven vanuit de samenleving. Stichting Buurkracht werd ingeschakeld om buurtinitiatieven te verbinden.

Sleutelfiguren 

De gemeente startte pilots in Bleskensgraaf en Giessenburg, waarbij sleutelfiguren uit de dorpen een cruciale rol speelden. In Bleskensgraaf brachten twee sleutelfiguren snel een groep van 30 mensen samen, die met een werkbudget van €15.000 onderzoek uitvoerden en plannen ontwikkelden. Het resultaat is een plan voor hybride warmtepompen en lokaal biogas, waarbij samengewerkt wordt met lokale boeren en netbeheerder Stedin. Ook wordt er in Bleskensgraaf ingezet op isolatie, met vrijwilligers die langs de deuren gaan en energiecoaches die advies geven.

Ondersteuning door Buurkracht

Buurkracht ondersteunt de processen en helpt bij de samenstelling van bewonersgroepen. Hoewel het zonder Buurkracht ook zou kunnen, biedt een externe partij waardevolle perspectieven. Ondanks de inspanningen verloopt de transitie langzaam, met een stijging van 1,8% aardgasvrije woningen per jaar. Toch ziet Venderbos dit als een succes: "We hebben een beweging op gang gebracht en verwachten dat het proces steeds sneller zal gaan."

Venderbos benadrukt het belang van het loslaten van het proces en het vertrouwen op de creativiteit van bewoners. "Als je het initiatief bij bewoners legt, ontstaan er vaak creatieve en duurzame oplossingen. Belangrijk is dat mensen zich betrokken voelen en zelf verantwoordelijkheid nemen.

Meer informatie

• Op de website van NPLW staat uitgebreid beschreven hoe dit participatietraject Molenlanden verliep.