Welke rol hebben volksvertegenwoordigers bij participatie?

In juli 2021 is de RES 1.0 vastgesteld door gemeenteraden, Provinciale Staten en de Algemeen Besturen van de waterschappen.  Het vaststellen van de RES 1.0 betekent niet dat besluitvorming door de volksvertegenwoordigers een afgelopen traject is. Elke RES brengt elke twee jaar een voortgangsrapportage uit die wordt voorgelegd aan de volksvertegenwoordigers. Daarnaast kan de RES op een zelf te bepalen tijdstip herijkt worden. Een herijkte RES kan plan-MER plichtig zijn, bijvoorbeeld als het een uitwerking van beleid is of als het maatregelen bevat om doelen voor de leefomgeving te bereiken.  Volksvertegenwoordigers hebben een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van de RES en zullen deze belangrijke rol blijvend behouden, zowel in de besluitvorming voor de herijking van de RES als bij de inrichting van participatie.

Door hun oor te luister te leggen bij inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties doen volksvertegenwoordigers inzichten op die benut kunnen worden bij het organiseren van participatie in de RES. Met die input vervullen ze traditioneel twee rollen: 

1. Kaderstellend

Volksvertegenwoordigers kunnen hun ideeën meegeven over de vormgeving van een participatietraject door kaders te stellen voor het proces, het schaalniveau en te betrekken doelgroepen. Dit kan bijvoorbeeld in de startnotitie voor de RES, een aanvullende participatievisie of door een participatieverordening vast te stellen in de gemeenteraad. Kaders stellen dwingt volksvertegenwoordigers om een visie op de lange termijn voor ogen te houden en geeft handvatten voor speerpunten in het beleid. Op deze manier kunnen volksvertegenwoordigers de kwaliteit van het participatietraject toetsen. Lees meer over welke kaders een overheid kan stellen voor participatie. 

2. Controlerend  

Uiteraard hebben volksvertegenwoordigers ook een controlerende rol: bijvoorbeeld of de inhoud van de RES past binnen de opgestelde beleids- en uitvoeringskaders of een vastgestelde participatieverordening. Volksvertegenwoordigers  laten de effectiviteit en doelmatigheid van beleid regelmatig controleren (bijvoorbeeld door rekenkameronderzoek). 

Bij 'Meer lezen' staan links naar een aantal infographics. Deze infographics geven inzicht in de verschillende rollen van volksvertegenwoordigers bij het opstellen van een RES. 

VOORBEELD

Om een diverse groep inwoners te bereiken in het participatietraject, vroeg de regio Rivierenland volksvertegenwoordigers een introducée mee te nemen naar de bijeenkomsten voor inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Dit is een voorbeeld van de volksvertegenwoordigende rol in de fase waarin input wordt opgehaald. 

VOORBEELD

De regio’s Amersfoort en Foodvalley organiseerden een regionale bijeenkomst voor volksvertegenwoordigers over participatie. Daarin konden zij kaders schetsen over hoe inwoners in hun RES-regio betrokken dienen te worden. Dit is een voorbeeld van de kaderstellende rol in de ontwerpfase.  

Meer lezen

• De rol van politici en bestuurders in participatie is een uitgave van Kennisknooppunt Participatie en gaat uitgebreid in op welke bijdragen volksvertegenwoordigers aan het participatieproces kunnen leveren. 
• Kennispunt lokale politieke partijen heeft een uitgebreid dossier over hoe hoe bestuursorganen en volksvertegenwoordigers kunnen faciliteren in het participatieproces.
• Brochure ‘RES en besluitvorming’ verduidelijkt de positie van volksvertegenwoordigers binnen het RES-proces.
• Infographic statenleden bij een Regionale Energie Strategie (pdf) 
• Infographic algemeen bestuurleden bij een Regionale Energie Strategie (pdf) 
• Infographic raadsleden bij een Regionale Energie Strategie (pdf) 
• Notitie Positionering van volksvertegenwoordigers in de Regionale Energie Strategie  (pdf) 
• Voorbeeld gemeente Assen: werkgroep met inwoners om beleidskader vast te stellen