Buurtcoöperatie MeerEnergie bouwt aan duurzame warmtevoorziening
In de Amsterdamse wijk Middenmeer is een bewonersinitiatief ontstaan dat zich richt op het duurzaam verwarmen van woningen door gebruik te maken van de restwarmte van datacenters op het nabijgelegen Science Park. Dit initiatief heeft geleid tot de oprichting van de buurtcoöperatie MeerEnergie, die zich samen met de gemeente Amsterdam en Firan richt op het ontwikkelen van een toekomstbestendige energievoorziening voor de buurt.
Ongeveer tien jaar geleden begonnen bewoners te verkennen of de restwarmte van het koelsysteem van de Jaap Eden IJsbaan gebruikt kon worden voor woningverwarming. Dit idee evolueerde naar het benutten van restwarmte van de datacenters, waardoor er een significant potentieel ontstond om 5.000 woningen van warmte te voorzien.
Naast het streven naar duurzame warmte, is er ook een sterke wens onder de bewoners om onafhankelijk te zijn van commerciële energiebedrijven. Energie wordt gezien als een basisbehoefte, en de bewoners willen de controle behouden over de opwekking van warmte en de tarieven die zij betalen. Dit verlangen naar zelfbeschikking leidde tot de oprichting van de coöperatie MeerEnergie, waarmee buurtbewoners een serieuze partner zijn geworden in gesprekken over de lokale energievoorziening.
Haalbaarheidsonderzoek
In samenwerking met Firan, een specialist in nieuwe energie-infrastructuur van Alliander, heeft MeerEnergie de haalbaarheid van het plan onderzocht. Het datacenter Equinix op het Science Park bleek voldoende restwarmte te produceren om de 5.000 huishoudens in Middenmeer te verwarmen. In de beginfase waren het vooral vrijwilligers die het project ondersteunden. Door de jaren heen is MeerEnergie echter steeds professioneler geworden. Niet alleen is er een samenwerkingsovereenkomst met Firan en de gemeente gesloten, ook heeft de gemeente besloten om €2 miljoen te lenen aan MeerEnergie om het project verder te ontwikkelen tot een volwaardig buurtwarmtebedrijf.
De samenwerking tussen MeerEnergie, de gemeente en Firan is zorgvuldig vormgegeven. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over de structuur en de verdeling van taken. Iedere twee weken komt het kernteam van de drie partijen samen, en er is één contactpersoon aangewezen voor snelle communicatie. Dit zorgt ervoor dat de lijnen kort blijven en de samenwerking soepel verloopt.
Feiten en cijfers
- Het Buurtwarmtenet Watergraafsmeer moet in de wijk Middenmeer warmte gaan leveren aan zo'n 5.000 woningen. Er zijn straataanvoerders die het verhaal over het buurtwarmtenet vertellen.
- Vanaf 2028 worden de eerste woningen in Middenmeer Noord aangesloten. Woningen in Middenmeer Zuid kunnen vanaf 2029 gebruik maken van het warmtenet.
- Wie klant wordt van het warmtebedrijf wordt automatisch ook lid van de buurtcoöperatie. Op die manier heeft men gezamenlijk zeggenschap.
Vanaf 2028 aansluiten
Inmiddels werkt de coöperatie met vier werkgroepen die zich richten op techniek, financiën, organisatie en wijkbereik. Vooral de werkgroep gericht op het bereiken van bewoners speelt een cruciale rol. De eerste buizen voor het warmtenet zijn al gelegd, en er is een uitgebreide campagne opgezet om zoveel mogelijk buurtbewoners bij het project te betrekken. Een team van 42 vrijwilligers is actief in de buurt om bewoners te informeren en overtuigen; van de inwoners moet 85% instemmen voordat het project verder gerealiseerd kan worden.
Als alles volgens planning verloopt, kunnen de eerste huizen in 2028 worden aangesloten op het nieuwe warmtenet. Dit project is niet alleen uniek door zijn omvang en ambitie, maar kan ook dienen als voorbeeld voor andere bewonersinitiatieven in andere gemeenten. Coöperaties zoals MeerEnergie tonen aan dat door samenwerking duurzaamheid en zeggenschap hand in hand kunnen gaan, en bieden een inspirerend model voor de energietransitie in Nederland.
Meer informatie
