Wie heeft wanneer welke rol?
Het is belangrijk om de eigen rol en die van betrokken partijen te bepalen in het participatietraject. Deze rollen kunnen veranderen tijdens het proces. Voor iedere fase in het proces, kan een andere partij verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit en organisatie van participatie.
Als je weet in welke fase je je bevindt, kun je vervolgens per fase bepalen wie verantwoordelijk is voor participatie. Dat kan de RES-regio, één of meerdere gemeenten (of andere overheid) of een initiatiefnemer zijn. In de projectfase kan de initiatiefnemer verantwoordelijk bijvoorbeeld zijn voor de organisatie van participatie en het bevoegd gezag voor het stellen van kaders voor de kwaliteit. Soms vallen deze twee samen.
In de beleidsfase van de RES kunnen gemeenten verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit, maar voeren zij ook met ondersteuning van de RES-regio uit. Dit geldt ook wanneer de RES periodiek wordt geherijkt.
Rollen in de warmtetransitie
In de aankomende Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw) krijgen gemeenten een regierol toegewezen. Zij kunnen een warmtekavel vaststellen (gebied waar een warmtenet komt), een leverancier kiezen die het warmtenet realiseert en exploiteert en aangeven waar en wanneer het warmtenet komt. Het Wetsvoorstel Gemeentelijke Instrumenten Warmtetransitie (WGiW) moet het mogelijk maken dat een gemeente een datum kan vaststellen waarna geen gebruik meer gemaakt kan worden van het gasnet.
Uit de PAW proeftuinen is gebleken dat bewonersparticipatie en/of het meekrijgen van bewoners in wijkaanpakken essentieel is. Zonder medewerking en/of toestemming van de bewoners komt het verduurzamen van wijken niet op gang. Dit geeft nogmaals aan hoe belangrijk het is wie in welke fase verantwoordelijk is voor de participatie.
Maak daarom zo specifiek mogelijk waar die verantwoordelijkheid precies uit bestaat. Je kunt bijvoorbeeld een onderscheid maken tussen verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van participatie en de uitvoering van participatie.
Rol passend bij fase in het proces
Welke rollen en verantwoordelijkheden je ook bepaalt, beoordeel altijd of de rol past bij de fase in het proces, bestaand (participatie)beleid, de Omgevingswet, de lokale context, het vraagstuk, en of de overige deelnemers het eens zijn met jouw verantwoordelijkheid. Toets de rol ook aan het doel dat je voor participatie stelt. Als je bijvoorbeeld draagvlak wilt creëren, kun je de verantwoordelijkheid wellicht beter bij een overheid leggen dan bij een initiatiefnemer.
Ook volksvertegenwoordigers kunnen per fase in het proces een andere rol aannemen.
Meer lezen
- Handreiking participatie in duurzame energietrajecten op Klimaatakkoord– met een afbeelding van de betrokkenheid gedurende de looptijd van projecten
- Veranderende rollen in de gebouwde omgeving door de energietransitie is een kennisdossier waarin een een verkenning wordt gedaan naar welke rollen al veranderen door het verduurzamen van de gebouwde omgeving, en worden potentiële nieuwe rollen beschreven.
