Jongeren doen mee in de RES van Cleantech Regio

Beleidsvormende fase

De Cleantech Regio betrekt jongeren actief bij de RES. Projectsecretaris Kirsten Dijksman en JongRES-vertegenwoordiger Jurjen van Weerdenburg vertellen hoe zij dat doen. Hun belangrijkste tips: pak het serieus aan en neem er de tijd voor.

Feiten en cijfers

Jongerenparticipatie Cleantech Regio

Organisatie: coalitie tussen RES-regio, JongRes-vertegenwoordiger, Natuur en Milieu Gelderland, adviesbureau Spectrum
Aanpak: regionaal, in overleg met gemeenten
Doel: jongeren betrekken bij de RES
Doelgroep: jongeren van 16-26 jaar
Aantal betrokken jongeren: wisselend. Swipocratie: ruim 200, actieve app-groep: ongeveer 10
Soort participatie: beleidsvormende- en procesparticipatie op weg naar RES 1.0
Werkvormen: Swipocratie, Energy Game, activiteiten samen met onderwijs, betrokken gemeenten, jongerenorganisaties etc.
Trede participatieladder: informeren, bewustmaken, meebeslissen

Voorbereiden: verdiepen in leefwereld jongeren

Eind 2019 peilde de Cleantech Regio via een enquête de mening van de inwoners over de RES. De respons was groot, maar de stem van jongeren ontbrak daarbij grotendeels. Het jongerengeluid komt in participatieactiviteiten in het algemeen nauwelijks voor. ‘Dit was voor ons aanleiding hen actief te gaan opzoeken’, vertelt Kirsten Dijksman ‘Het gaat immers om hún toekomst. Jongeren willen best hun mening geven, alleen moet je hen anders benaderen dan oudere doelgroepen. Les 1 is dus dat je je daar goed op voorbereidt en probeert aan te sluiten bij hun leefwereld.’ Gelukkig bleek Jurjen van Weerdenburg, sociaal geograaf en JongRES-vertegenwoordiger in de Cleantech Regio, bereid samen met Kirsten zijn schouders onder dit project te zetten. Met zijn 25 jaar staat hij dicht bij de doelgroep. ‘Ik vind het belangrijk dat jongeren zich er bewust van zijn wat energietransitie voor hun toekomst betekent en hen aan te sporen daar volwaardig over mee te praten en mee te beslissen.’

Begin met Swipocratie

Hoe start je nu zo’n traject van jongerenparticipatie? Kirsten: ‘Wij hebben een coalitie gesloten met Natuur en Milieu Gelderland en Spectrum, een adviesbureau voor maatschappelijke vraagstukken. Samen hebben we de eerste stap voorbereid: Swipocratie. Daarbij maken jongeren al swipend op hun mobile device, keuzes in energiedilemma’s. Dat gaf een goed beeld van wat jongeren belangrijk vinden. Zij blijken bijvoorbeeld positiever over windmolens dan ouderen. En ze willen wél minder vlees eten, maar liever niet een auto delen. Dit gaf een mooi resultaat in aanvulling op de inwonersenquête. Jongeren hebben zo digitaal meegedacht over het ontwerp van de Concept-RES.’

Werven: zaak van lange adem

Ruim 200 jongeren gaven via de Swipocratie hun mening. Sommigen van hen willen blijven meedenken over energietransitie en de RES. Dat was een mooie ‘bijvangst’, want het werven van jongeren blijft een zaak van lange adem, zegt Jurjen. ‘Verwacht er niet direct te veel van. Jongerenparticipatie heeft tijd nodig om te ‘landen’. Waarbij het feit dat we nu, door corona, alles digitaal moeten doen, kansen biedt. Jongeren doen eerder mee aan een digitale activiteit dan dat ze naar een zaaltje komen om te discussiëren.’

Energy Game

Sinds de Swipocratie zijn de nodige vervolgstappen gezet. ‘Zo hebben we bijvoorbeeld het jongerenatelier ‘RESQ your future’ georganiseerd’, vertelt Kirsten. ‘Tijdens die avond konden jongeren door het spelen van de ‘We Energy Game’ meepraten over klimaatverandering. Hoe ziet de gemeente waar zij wonen er over 20 jaar uit? Ze moesten daarbij zelf de afwegingen maken tussen grootschalige opwek, de verdeling van energiebronnen over het land en netimpact in relatie tot maatschappelijke kosten. We gingen in gesprek over communicatie en de rol van de overheid. Bij het spelen van de energygame stond, naast het gesprek over de RES-opgave, vooral ook de werving voor JongRES op weg naar de RES 1.0 centraal.’

Samenwerken met onderwijs

Een belangrijke tip van Kirsten en Jurjen: zoek verbinding met het onderwijs in je regio. ‘Wij zijn samenwerking gestart met onder andere hogeschool Saxion en ROC Aventus’, zegt Jurjen. ‘Op het ROC willen we deelnemen aan een talkshow voor studenten over energietransitie en de RES. Bij Saxion hebben we een gastcollege gegeven aan tweedejaars studenten Bestuurskunde. Zo kunnen we aan jongeren zelf vragen hoe zij betrokken willen worden bij de energietransitie.’ ‘Daarnaast hebben we StadsLAB Saxion opdracht gegeven een plan van aanpak te maken voor jongerenparticipatie op weg naar de RES 1.0’, vult Kirsten aan. ‘In het StadsLAB werken studenten, docenten en onderzoekers samen met bewoners en bedrijven aan slimme oplossingen voor de samenleving. We verwachten daar begin dit jaar de resultaten van, die we vervolgens kunnen uitvoeren.’

Contacten gemeenten

Om de vaart erin te houden, zitten Jurjen en Kirsten elke twee weken om de tafel met Natuur en Milieu Gelderland en Spectrum. Daarnaast onderhouden ze als een spin in het web contacten met andere relevante partijen. Zo vertegenwoordigt Jurjen de stem van jongeren in de regionale Stakeholderstafel, zoekt hij actief contact met andere jongerenorganisaties in de regio en post hij wekelijks een bericht in een whatsappgroep met geïnteresseerde jongeren, waaraan zij via deze link kunnen deelnemen. En hoe zijn de zeven gemeenten die deel uitmaken van de Cleantech Regio, betrokken? Kirsten: ‘Wij faciliteren en stimuleren de jongerenparticipatie op regionaal niveau, maar wel in overleg met de gemeenten die ook ieder hun eigen activiteiten hebben. We onderhouden bijvoorbeeld goed contact met de gemeentelijke beleidsmedewerkers. Wij organiseren activiteiten vanuit de regio, maar we stimuleren ook lokale participatie van jongeren. Regionaal verbinden wij de jongeren aan de lokale processen en andersom.’

Lessons learned

Welke lessen hebben Kirsten en Jurjen geleerd van het proces tot nu toe? ‘Wij zijn tevreden met hoe het tot nu toe gaat’, zegt Kirsten. ‘We weten jongeren te bereiken uit alle gemeenten, zowel uit de steden als uit het landelijk gebied. Als je je er echt voor inzet en aansluit bij de leefwereld van jongeren, krijg je interessante en bruikbare inbreng van hen. Belangrijk is dat ook onze Stuurgroep RES erachter staat en de mening van de jongeren serieus neemt.’ Maar jongerenparticipatie is niet iets wat je er even bij doet, benadrukt Jurjen. ‘Je moet er voortdurend voor de boer op gaan, actief je netwerken gebruiken om jongeren te werven en steeds proberen abstracte begrippen als energietransitie en RES concreet te vertalen naar wat het voor hen betekent. Het is echt een zoektocht, maar de energie en ideeën van jongeren maken het zeer de moeite waard!’

Meer weten

https://www.cleantechregio.nl/res/jongeren

Meepraten

https://chat.whatsapp.com/K4WXVGbbb9xEpAgQGaYUPC

Contact

Kirsten Dijksman, projectsecretaris Cleantech Regio
k.dijksman@regiostedendriehoek.nl

Jurjen van Weerdenburg, JongRES-vertegenwoordiger Cleantech Regio
cleantech@jongresnederland.nl